프로그اههای اصلی: مقایسه پوشش PTFE و سرامیک
دنیای ظروف پخت و پز زمانی خیلی تغییر کرد که پوششهای ضدچسبندگی ظاهر شدند، بیشتر به خاطر چیزی به نام پلیتترافلوئورواتیلن یا به اختصار PTFE که اکثر مردم آن را با نام تفلون میشناسند. آنچه PTFE را بسیار خاص کرده است، خاصیت آن در جلوگیری از چسبیدن غذا به سطوح است. این ماده شیمی بسیار جالبی دارد که در واقع لایهای فوقالعاده صاف روی هر چیزی که به آن اعمال شود ایجاد میکند. همین امر است که باعث میشود تخممرغ بدون اینکه خرد شود به راحتی از سطح جدا شود. مزیت دیگر PTFE این است که تقریباً با سایر مواد شیمیایی واکنش نمیدهد، میتواند حرارت زیادی را قبل از تخریب شدن تحمل کند و مدت زمان بیشتری نسبت به سایر مواد دوام میآورد. شاید همین خصوصیات باعث شده است که بسیاری از آشپزخانههای دنیا اکنون حداقل یک تابه با این پوشش را در اختیار داشته باشند.
در نگاهی به گزینههای جایگزین، پوششهای سرامیکی خود را به عنوان یک گزینه پاکتر نسبت به پوششهای استاندارد PTFE معرفی میکنند. برخلاف PTFE، پوششهای سرامیکی فاقد آن ترکیبات شیمیایی مشکلساز PFAS هستند که افراد به آنها مواد شیمیایی دوامدار میگویند. این عدم وجود به کاهش بسیاری از نگرانیهای زیستمحیطی و مشکلات بهداشتی مرتبط با محصولات تفلون معمولی کمک میکند. علاوه بر این، پوششهای سرامیکی در برابر گرما مقاومت بیشتری نسبت به همتایان PTFE خود دارند و این به معنای آن است که آشپزان نیازی ندارند زمانی که دما در فر یا روی اجاق خیلی بالا میرود از آزاد شدن گازهای سمی نگران باشند. البته نکته قابل توجه این است که در حالی که ظروف پخت و پز سرامیکی مزایای خود را دارند، بیشتر کاربران متوجه شدهاند که خاصیت ضدچسبندگی آنها نسبت به خاصیت دوامپذیری که PTFE ارائه میدهد، با گذشت زمان سریعتر کاهش مییابد.
ظروف پخت پوششدهی شده با PTFE معمولاً عمر بسیار خوبی روی اجاق گاز دارند و بسیاری از آشپزان خانه اعلام کردهاند که سطح ضدچسب آنها حتی پس از پنج سال استفاده و با تمیز کردن مناسب پس از هر بار مصرف، همچنان عملکرد خوبی دارد. اما ظروف سرامیکی به همان اندازه مقاوم نیستند، به همین دلیل افرادی که به گزینههای دوستدار محیط زیست اولویت میدهند، این نوع ظروف را بیشتر انتخاب میکنند، هرچند که نیاز به تعویض زودتری دارند. شورای مصرفکنندگان اخیراً آزمایشهای جامعی انجام داده است و نتایج جالبی به دست آمده است؛ هر دو نوع از نظر ایمنی پایهای و حداقل استحکام مورد نیاز تطابق دارند. بنابراین، اینکه کسی بخواهد چیزی را انتخاب کند که همیشه دوام بیاورد یا دوست داشته باشد گزینههای سبزتری را حتی اگر هر دو سال یکبار نیاز به تعویض داشته باشند، انتخاب اشتباهی وجود ندارد و همه گزینهها بر اساس دادههای موجود آزمایشی قابل قبول هستند.
توضیح فرآیند پوشش تفلون
درک فرآیند پوشش تفلون برای قدردانی از ویژگیهای ضدچسبان آن حیاتی است. این فرآیند شامل چندین مرحله است که با آمادهسازی مناسب سطح ظرف غذاخوری شروع میشود. معمولاً پوشش تفلون از طریق سپری یا غوطهگیری اعمال میشود تا پوشش هموار و یکنواختی تأمین شود.
کنترل دما در طول اعمال حیاتی است؛ زیرا این موضوع به تأثیر میآورد بر روی چسبندگی و عملکرد نهایی پوشش. این فرآیند نیازمند تنظیم دقیق دماست تا کیفیت پوشش آسیب نبیند و توانایی ضدچسبان آن تحت تأثیر قرار نگیرد. استانداردهای صنعتی دامنههای دما خاصی را مشخص میکنند تا بتوان سلیمانی و عملکرد پوشش را حفظ کرد.
در مورد استفاده از پوششهای تفلون، ایمنی باید در رأس اولویتها قرار گیرد، چون در اینجا با مواد شیمیایی بسیار قویی سروکار داریم. بیشتر تولیدکنندگان دستورالعملهای دقیق ایمنی را که توسط سازمانهایی مانند OSHA تعیین شده است، دنبال میکنند تا از ایمنی کارکنان خود اطمینان حاصل کنند و از بروز هرگونه مشکلی برای افرادی که در نهایت از محصولات پوشش داده شده با تفلون استفاده خواهند کرد، جلوگیری نمایند. دستورالعملهای واقعی ایمنی به حفاظت از کارکنان در زمان اعمال پوشش کمک میکنند و همچنین از آزاد شدن مواد شیمیایی که ممکن است در آینده بر مصرفکنندگان تأثیر بگذارند، جلوگیری میکنند. نکته جالب توجه این است که این اقدامات ایمنی چگونه با حفظ کردن ویژگیهای کیفی خود تفلون همراه هستند، به طوری که محصول در طول چرخه عمرش همچنان کاربردی و ایمن باقی میماند.
نحوه تأثیر دمای محیط بر عملکرد غیرچسب
اختلاف سرعت هدایت گرما در بین مدلها
اینکه ظروف پخت و پز چقدر گرما را به خوبی هدایت کنند، واقعاً در نحوه عملکرد سطوح ضدچسبنده و کارایی پخت غذا اهمیت دارد. مواد مختلف به روشهای متفاوتی گرما را منتقل میکنند. آلومینیوم را به عنوان مثالی در نظر بگیرید، این ماده سریع گرم میشود و گرما را به طور یکنواخت در سطح پخش میکند، که در واقع باعث حفاظت از پوششهای ضدچسبنده و جلوگیری از آسیب دیدن آنها در طول زمان میشود. استیل ضدزنگ داستانی متفاوت را روایت میکند. البته استیل دوام بیشتری دارد، اما زمان بیشتری میبرد تا گرم شود و این موضوع میتواند زمان پخت غذا را به طور قابل توجهی افزایش دهد. برخی از تحقیقات اخیر نشان میدهند که هدایت خوب گرما تنها باعث آماده شدن سریعتر غذا نمیشود، بلکه مصرف انرژی را نیز کاهش میدهد، بنابراین این موضوع زمانی که در مورد پخت و پز پایدار فکر میکنیم بسیار مهم میشود. شورای مصرف کننده اخیراً 24 نوع مختلف تفلون مختلف را مورد آزمایش قرار داد و تفاوتهای بسیار زیادی در سرعت گرم شدن آنها یافت، که نشان میدهد چرا انتخاب ماده مناسب در آشپزخانههای ما اهمیت بسیاری دارد.
چالشهای توزیع گرما در پوششهای شبکهای/جرانیت
ظروف پخت و پز با پوشش مش یا گرانیت در انتشار گرما به طور یکنواخت با مشکلات خاصی مواجه هستند، که میتواند بر نحوه چسبیدن غذا به سطح در حین پخت تأثیر بگذارد. این سطوح معمولاً دارای بافتهای ناهموار یا برجسته هستند که باعث میشوند گرما به طور نابرابری در سطح تخته پخش شود. در نتیجه، برخی نقاط داغتر از دیگری میشوند و ایجاد آنچه را که ما 'لکههای داغ' مینامیم میکنند. در طول زمان، این موضوع میتواند باعث فرسودگی لایه نانچسب سطح تخته شود. مطالعات نشان میدهند که تختههایی با الگوی مش اغلب دمای خود را به میزانهایی بالاتر از حد ایمن سوق میدهند، بنابراین استفادهکنندگان باید در مورد نحوه کار با آنها مراقبت بیشتری داشته باشند. برای دستیابی به بهترین نتایج از این نوع ظروف پخت و پز، ابتدا آنها را به آرامی گرم کنید، به جای اینکه بلافاصله شعله را زیاد کنید. در اکثر مواقع از حرارت کم تا متوسط استفاده کنید. همچنین فراموش نکنید مواد داخل تخته را گاهی هم بزنید و مراقب اتفاقاتی که در تخته میافتد باشید. این کار به حفظ سطح نانچسب و جلوگیری از خراب شدن آن به مرور زمان کمک میکند.
موارد مخاطرهجویی و نگرانیهای امنیتی در دمای بالا
کاهش کیفیت پوشش در دماهای استثنایی
در صورتی که بخواهیم وسایل پخت و پزمان را دوام بیاوریم و ایمن باقی بمانند، زمانی که پوششهای ضدچسبنده شروع به تخریب میکنند، اهمیت زیادی دارد. بر اساس گزارش داده شده توسط Live Science، بیشتر سطوح ضدچسبنده مانند تفلون در دمای حدود 260 درجه سانتیگراد (500 درجه فارنهایت) شروع به تخریب میکنند. در این حالت، گازهایی آزاد میشوند که برای افراد نزدیک به آن مضر است. برخی تحقیقات انجام شده در آلمان نشان دادهاند که وقتی تابهها خیلی داغ میشوند، حدود 370 درجه سانتیگراد (698 درجه فارنهایت)، مقدار قابل توجهی از این مواد شیمیایی مضر را به هوا آزاد میکنند. به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان توصیه میکنند که از استفاده از حرارت زیاد در قابلهای ضدچسبنده خودداری شود. دماهای بالا فقط باعث فرسودگی سریعتر پوشش میشوند، بلکه مشکلات بالقوه سلامتی نیز ایجاد میکنند. پختن در دماهای پایینتر ایمنی بیشتری فراهم میکند و همانطور که انتظار میرود از چسبیدن غذا جلوگیری میکند.
ریسک آزاد شدن PFAS و گازهای پلیمر
هنگامی که غذا را در دمای بالا پخت و پز میکنیم، مواد پرفلئور و پلیفلئور آلکیل (PFAS) ممکن است از وسایل پخت ما آزاد شوند، که قطعاً چیزی است که باید در مورد سلامتیمان نگران شویم. این مواد شیمیایی PFAS به طور رایج در پوششهای ضدچسبنده یافت میشوند و مردم آنها را «مواد شیمیایی همیشگی» مینامند، چون وقتی وارد محیط زیست یا بدن ما میشوند، برای مدت بسیار طولانی در آنجا باقی میمانند. مطالعات انجام شده در طول سالها نشان دادهاند که قرار گرفتن در معرض PFAS با مشکلات سلامتی مختلفی از جمله برخی انواع سرطان مرتبط است، چون این مواد تمایل دارند در بافتهای بدن تجمع پیدا کنند. همچنین یک چیز به نام تب دودهای پلیمری وجود دارد که زمانی اتفاق میافتد که فردی دودهای حاصل از گرمای بیش از حد سطوح ضدچسبنده را استنشاق کند. این احساس مثل این است که ناگهان مبتلا به آنفولانزا شدهاید. برای حفظ سلامتی، بیشتر کارشناسان سلامتی توصیه میکنند که در حین پخت و پز، دما را در سطح پایین نگه دارید و اینکه در آشپزخانه تهویه مناسبی وجود داشته باشد. این کار میتواند به معنای روشن کردن دودکش یا سادهتر از همه، باز کردن پنجره در زمان آماده کردن غذا باشد. خبر خوب این است که بر اساس تحقیقات، دمای معمول پخت و پز در خانهها معمولاً به سطح خطرناکی که این ریسکهای سلامتی واقعاً فعال شوند، نمیرسد.
منطقههای پخت ایمن: آستانههای 190°C تا 290°C
دانستن دمای مناسب برای پخت با ظروف ضدچسب بسیار اهمیت دارد، بهویژه اگر بخواهیم غذا طعم خوبی داشته باشد و تابهها عمر بیشتری داشته باشند. اکثر شیفها معتقدند که دمای 190 تا 290 درجه سانتیگراد برای سطوح ضدچسب معمولی مناسب است. این محدوده دمایی از پوشش ظروف در برابر سایش بیش از حد محافظت میکند و مانع قرارگیری آنها در معرض دماهای خیلی بالا میشود که ممکن است برای سلامتی مضر باشند. وقتی افراد در این محدوده دما پخت نکنند، در معرض آسیب به سطح ظرف و آزاد شدن موادی هستند که هیچکس نمیخواهد در غذایش باشد. شیفهای باهوش گاهی از یک دماسنج استفاده میکنند تا دما را کنترل کنند. همچنین ارزش دارد به دستورالعملهای کوچکی که همراه ظروف آشپزخانه میآید توجه کنیم. شرکتهای سازنده در واقع زمان زیادی را صرف میکنند تا بهترین شرایط کاری برای محصولاتشان را مشخص کنند.
جلوگیری از تحریف از طریق پیشگرم کردن تدریجی
پیشگرمایش آهسته برای حفظ ظروف نچسب در شرایط خوب و جلوگیری از تابیدگی آنها بسیار مهم است. وقتی دما به سرعت تغییر میکند، فلز دچار تنش میشود و شروع به تابیدن میکند، که این امر هم استحکام ساختاری تابه را تحت تأثیر قرار میدهد و هم مانع از رها شدن مناسب غذا از سطح آن میشود. بیشتر افراد اشتباه میکنند و مشعل اجاق را از ابتدا به حداکثر میرسانند، اما این کار برای تابه ضررآمیز است. نتایج بهتری زمانی حاصل میشود که گرما به آرامی افزایش یابد تا ظرف فرصت گرم شدن یکنواخت را داشته باشد. آشپزانی که این روش را به کار میبرند، دوام بیشتری در تابههای خود مشاهده میکنند، چون آنها را در معرض شوکهای حرارتی ناگهانی قرار نمیدهند. در طول زمان، عادات مناسب گرمایش به معنای نیاز کمتر به تعویض تابه و تهیه مداوم غذاهای خوب بدون مشکل چسبیدن است.
استراتژیهای نگهداری برای مقاومت در برابر دما
بازسازی صافی: مقایسه میک ماجیک اریزر و تکنیکهای فصلبندی
بازگرداندن ظروف ضدچسب به حالت اولیه و لغزندهی خود معمولاً یا با استفاده از یک پاککننده معجزهگر (Magic Eraser) و یا قدیمیگیان با انجام عمل افزودن روغن (Seasoning) انجام میشود. این پاککنندههای ساخته شده از فوم ملامین کاری شبیه به کاغذ سنبادهی ظریف انجام میدهند و ذرات چسبیده را از سطح پاک میکنند بدون اینکه لایهی زیرین را خراب کنند. روش افزودن روغن (Seasoning) کمی متفاوت عمل میکند، این روش شامل گرم کردن روغن است تا لایهای محافظ روی سطح تفلون تشکیل شود. این تکنیک از قدیم برای ظروف چدنی استفاده میشد، اما اخیراً افراد شروع کردهاند به کارگیری آن روی ظروف دیگر با پوشش تفلونی نیز. چه چیزی باعث میشود این روشها کار کنند؟ در واقع هر دو روش به مبارزه با اصطکاک از راههای مختلف میپردازند. پاککننده سطح را دوباره صاف و صیقلی میکند، در حالی که روش افزودن روغن درزهای ریز را با روغن پر میکند. مردم زیادی دربارهی بهتر بودن یکی از این روشها بحث میکنند. برخی به روش پاککننده به خاطر سرعت عمل آن ایمان دارند، در حالی که برخی دیگر ترجیح میدهند از روش افزودن روغن استفاده کنند چونکه اثر آن طولانیتر است. امتحان کردن هر دو روش شاید بهترین گزینه برای کسانی باشد که میخواهند از عملکرد بهتر سطوح پخت خود اطمینان حاصل کنند.
انتخاب ابزار مناسب برای جلوگیری از جراحت
نوع ابزارهای پخت و پزی که ما استفاده میکنیم واقعاً تأثیر زیادی روی ماندگاری سطوح ضدچسبنده دارد. ابزارهای سیلیکونی، چوبی یا پلاستیکی بهترین گزینهها برای حفظ این پوششها هستند. این ابزارها نسبت به ابزارهای فلزی که معمولاً لایه محافظ را خراشیده و زودتر از کار میاندازند، آنقدرها به سطح آسیب نمیزنند و همچنین مشکلات سلامتی ایجاد شده از رها شدن ذرات ریز در غذا را به همراه ندارند. وقتی ابزارهای فلزی باعث آسیب به پوششهای ضدچسبنده میشوند، ذرات ریزی ممکن است از آن جدا شده و وارد غذا شوند که هیچکس دوست ندارد این اتفاق بیفتد. به همین دلیل اکثر تولیدکنندگان ظروف پخت و پز توصیه میکنند به جای ابزارهای فلزی از مواد نرمتر استفاده شود. همین مسئله در آشپزخانههای حرفهای نیز وجود دارد که به کارکنان خود توصیه میکنند هنگام کار با سطوح ضدچسبنده از ابزارهایی با لبه گرد استفاده کنند. با رعایت این قاعده ساده، دوام ظروف ضدچسبنده به مدت چندین سال افزایش یافته و در بلندمدت هم هزینه کمتری را متقبل خواهید شد و هم آشپزی شما راحتتر خواهد بود.